Architektura gotycka i romańska

Architektura gotycka i romańska.


Architektura gotycka w Polsce opiera się na budownictwie ceglanym. Zastosowanie tego materiału nie pozwalało na budowę kościołów o strzelistych sylwetkach, rozczłonkowanych elewacjach. Ściany pełnią rolę konstrukcyjną, wzmocnione skarpami, wraz z masywnymi filarami, podtrzymują sklepienia. Umieszczane w ścianach okna mają znacznie mniejsze wymiary. Bryła pozbawiona dekoracji rzeźbiarskiej zdobiona jest blendami, których jasny zazwyczaj kolor odcina się od czerwieni muru. To zestawienie kolorystyczne wykorzystywano także do dekoracji sklepień pozostawiając ceglane żebra na tle tynkowanej powierzchni podniebienia. Do zdobienia elewacji używano także cegły glazurowanej. Kościoły halowe zdobiono ażurowymi szczytami, często o skomplikowanym wzorze, zwieńczonymi zazwyczaj sterczynami.

Architektura romańska rozwijała się w X-XIII wieku w nowo powstających, samodzielnych krajach Europy. Termin "romańska" został wprowadzony dopiero w XIX wieku, naprzód w filologii dla określenia grupy języków wywodzących się z łaciny, później dla sztuki i architektury powstałej po ponownym zainteresowaniu się sztuką starożytnego Rzymu. Okres trwania architektury romańskiej jest umowny i przyjmowany różnie w poszczególnych państwach. Najtrudniej jest określić moment przejścia od architektury wczesnego chrześcijaństwa do romańskiej we Włoszech. Przyjmuje się, że pod tym względem Francja i Niemcy wyprzedziły Włochy. Tak samo mało precyzyjnie określa się moment zakończenia epoki romańskiej. Najwcześniej, bo już w połowie XII wieku, od tego stylu odeszli budowniczowie we Francji, w innych krajach Europy okres romański trwał jeszcze przez prawie cały wiek.